Nhu cầu sử dụng sản phẩm từ tổ yến ở Trung Quốc và người gốc Hoa tăng lên đã góp phần tạo ra những doanh nghiệp nuôi yến công nghiệp tại Malaysia và mang về cho họ hàng triệu Ringgit mỗi năm. Jessica Lim và Wilson Hery phát hiện ra sự bùng nổ của ngành công nghiệp nuôi yến chính là cơ hội tồn tại tốt nhất của loài yến tổ trắng.
Vào thăm một ngôi nhà yến…
Khi cánh cửa kim loại mở ra, chúng tôi bước vào một không gian tối đen như mực. Các cánh cửa mở ra với thế giới bên ngoài đã được dùng gạch bịt kín lại, lối giao lưu với thế giới bên ngoài là một ôp cửa sổ ở trên tầng cao nhất (thường gọi là cửa thu chim hay cửa chuồng cu). Tất cả các tầng đều trống không, không nội thất, không thiết bị tiện nghi. Dưới sàn đầy phân chim, khi mùi phân chim xộc lên mũi bạn, bạn sẽ có ý nghĩ chẳng bao giờ mình có thể sống ở một nơi như thế, nhưng với hàng trăm con chim nhỏ mà tổ của chúng đang được “dán” vào các dầm gỗ trên trần nhà thì đây chính là nhà của chúng. Ông Mah Swee Lye – thư kí trợ lý hiệp hội Những người kinh doanh yến ở Malai (Malaysia Bird Nest Merchants) cẩn thận nâng niu những trái trứng nhỏ xíu: “Chúng tôi muốn những con chim bé nhở trở lại ngôi nhà này để xây những chiếc tổ của chúng trong thời gian tới. Vì vậy chúng tôi chắc chắn rằng phải giữu cho ngôi nhà này giống như là khách sạn năm sao dành cho chúng”, ông cười tươi trước khi nhẹ nhàng thả trứng về tổ của chúng.
Giá trị của Yến sào
Yến sào có giá trị cao trong ngành y tế và trị liệu, được chứng minh qua nhiều thế kỉ . Từng là sản phẩm chỉ được dành riêng phục vụ cho Hoàng tộc. Nhưng bây giờ thì bất cứ ai cũng có một chén yến sào được chế biến theo kiểu cung đình nếu họ chịu bỏ tiền.
Tổ của loài yến trắng được đánh giá cáo nhất trong tổ của các loài yến bởi ngoài vài sợi lông vũ đen sương mai còn lai hoàn toàn là nước bọt của yến, cho giá trị kinh tế cao. Ngược lại tổ yến màu đen thì chỉ có rêu, lông và cỏ. Thành phần dãi yến chỉ có khoảng 10%.
Tại Indonexia cung cấp 200 tấn tổ yến mỗi năm, chiếm hơn một nữa nguồn cung ứng của toàn thế giới. Malaysia là nước đứng thứ ba sau Thái Lan cung ứng khoảng 10% nhu cầu thế giới.
Khi chúng tôi vào thăm nhà yến, Mah chỉ cho chúng tôi thấy một máy nghe nhạc CD. Dây điện chạy từ nó đến các loa nhỏ đặt ở các góc khác nhau ở trong nhà. Vài giờ trong một ngày, những “bài hát” có âm thanh của chim yến sẽ được phát ra để thu hút những chú chim non ở trong nhà.
Một khi chim yến đã xây tổ của nó, nó sẽ trở lại nơi mà chúng đã xây tổ trước đó vào mùa sinh sản sau. Nếu chũng thấy tổ đã bị cắt đi thì đơn giản chúng sẽ làm lại cái tổ khác.
Mah nói: có một vài chuyên gia tư vấn, họ thu tiếng chim rồi “mix” các kiểu tiếng lại với nhau rồi sản xuất thành CD tiếng yến, mới mỗi đoạn như vậy họ tính vài trăm ringgit. Thành viên của hiệp hội thu âm kiếm được thu nhập rất khá từ việc này. ”Đôi khi, chúng tôi thay đổi bài hát để làm mới, chúng tôi thử âm thanh của chim non, khi chúng giao phối hoặc khi chúng bay lượn. Chúng tôi sẽ cho chúng (chim yến) xem các công trình dành cho chúng đẹp như thế nào và hy vọng chúng sẽ làm tổ sau đó”.
Mah giải thích:nhiệt độ 28 độ C và độ ẩm 80-90% là nhiệt độ thích hợp được mô phỏng theo các hang động đã được nghiên cứu trong thực tế. Các điều kiện được duy trì với vài thiết bị đơn giản bao gồm một vài ống dẫn nước bao quanh tòa nhà. Một số xô nước được đặt dưới các lỗ thông hơi để giữu ẩm không khí…
Trong các nỗ lực đáp ứng yêu cầu kĩ thuật, chủ nhà yến còn cần phải chú ý tới khoản an ninh đặc biệt “ Ngôi nhà là của tôi, các con chim là của tôi , nhưng đôi khi tổ của chúng lại không phải là của tô “, Mah nói. Kẻ trộm ăn cắp các tổ bất kể là chúng có chứa chim non hoặc trứng đang ấp. Chính vì thế, hệ thống an ninh bao gồm cài đặt ổ khóa hạng nặng, hệ thống camera quan sát ngày và đêm, hệ thống báo động cảm biến chuyển động… để bảo đạp an toàn tuyệt đối cho lũ chim của bạn và cũng là bảo vệ “kho báu” của chính bạn.
Từ hang động đến bát súp
Theo truyền thống, tổ yến được thu hoạch từ các hang động trong tự nhiên. Đó là một công việc nguy hiểm liên quan đến việc làm việc trên những giàn giáo rộng và ọp ẹp, cao trên 60m, gắn với các bức tường hang động. Đôi khi, trước mỗi vụ thu hoạch thường là các nghi lễ phức tạp với các động vật dùng làm vật tế lễ để cúng các cô hồn mong cho một vụ thu hoạch an toàn.
Việc nuôi yến trong nhà bắt đầu được thực hiện khi các tổ yến trắng vô tình được phát hiện trong các của hàng mặt phố ở thị trấn ven biển bị bỏ hoang trong khoảng 20 năm trước đây.
Từ 100 căn nhà yến năm 1995, các doanh nhân địa phương tận dụng nhu cầu mạnh mẽ về các món ăn từ tổ yến của người dân Hồng Kong và Trung Quốc, đến nay đã có hơn 10.000 căn nhà yến trên khắp đất nước. Mah kiểm tra các tổ thường xuyên, và tiến hành thu hoạch tổ khi chim non có thể tự bay và tự lo cho bản thân.Thường thì điều này sẽ diễn ra khi chim non được khoảng 2 tháng tuổi. Các tổ được bán cho trung gian và hầu hết trong số chúng được chuyển đến Indonexia để chế biến, các tạp chất được cẩn thận gỡ bỏ bởi các công nhânso7 chế yên có tay nghề (họ phải qua các khóa học đào tạo sơ chế yến).
Ở Indonexia, các cô gái từ 14-18 tuổi được tuyển dụng làm việc với một điều kiện duy nhất là họ phải có thị lực tốt – Mah nói khi đi thăm một nhà máy ở Indonexia trong thời gian gần đây.
Nuôi yến là một nghề nông nghiệp ở Malaysia được hỗ trợ bởi Hiệp hội các loài động vật hoang dã và Cục công viên quốc gia (Perhilitan). Cục trưởng Siti Hawa Yatim cho biết “Tôi chắc chắn rằng các con chim cảm thấy không hạnh phúc khi tổ của chúng bị lấy đi nhưng qua quan sát tôi nhận thấy chúng phản ứng tích cực với điều đó”. Thu hoạch để tăng năng suất làm tổ chính vì thế trước khi lấy tổ họ cần phải chắc chắn rằng các chim non hoàn toàn trưởng thành trước khi thu hoạch ”.
Và chúng tôi thấy rằng: miễn là chim non sống tốt thì chim mẹ cảm thấy thoải mái khi tổ của chúng bị lấy đi. Ngược lại, trong các hang động khi việc thu hoạch tổ bắt đầu, những người thu hoạch tổ sẽ lấy bất kì tổ nào mà họ nhìn thấy với suy nghĩ “Tôi có thể không lấy nhưng có chắc chắn người khác không lấy tổ trước khi chim non trưởng thành không?”
Trong các công trình nghiên cứu được thực hiện tại các cộng đồng yến hang động ở Pulau Tingi và Pulau Redang, họ thấy rằng tổ thường được lấy ra khỏi các bức tường hang động ngay cả khi chúng chưa hình thành đầy đủ. “Theo sự quan sát của các chuyên gia thì chim mẹ cũng thấy đau khổ khi thấy trứng chim bị hỏng hoặc chim non bị chết trên tầng hang động” Siti Hawa cho biết.
Sau một chuyến đi đến Indonexia vào năm 1996 được tổ chức bởi Công ước về buôn bán quốc tế các đông vật, thực vật hoang dã nguy cấp, Cục Công viên quốc gia tin rằng việc thương mại hóa nông nghiệp nuôi yến là cách để mang lại sự tăng trưởng về số lượng yến trong tự nhiên.
Một dự án nghiên cứu về các sản phẩm về tiếng kêu của chim yến trên mạng cho thấy:
Có hơn 1000 đĩa CD tiếng kêu chim yến trên mạng thì chỉ một số ít trong số đó thực sự có hiệu quả. “Chúng tôi đang cố gắng tìm hiểu mọi nguyên nhân để chúng tôi có thể khuyến khích nhiều người bắt tay vào kinh doanh loại hình này”.
Cục Công viên quốc gia cũng đang nghiên cứu việc ấp trứng nhân tạo như một cách để gia tăng dân số của chim.
Siti Hawa giải thích”chim yến có thể đẻ nhiều trứng trong thời gian sinh sản, nếu một quả trứng được lấy ra, chim bố mẹ sẽ nhanh chóng đẻ vào đấy một quả khác”.
Nuôi ấp nhân tạo đã được sử dụng như một chiến lược bảo tồn nhưng trên một quy mô nhỏ…Nhiều khi Siti Hawa muốn loài chim yến phát triển mạnh một cách tự nhiên không có sự can thiệp của con người nhưng cô biết đó không phải là hy vọng thực tế khi mà tổ của chúng có giá trị kinh tế quá lớn : “Nếu tổ của chúng không có giá trị như vậy , chúng sẽ khá an toàn. Các loài yến khác không cho tổ có giá trị nên chẳng ai làm phiền đến chúng. Đó không phải là lỗi của chúng mà là của người muốn tổ, nếu chúng ta không bảo vệ chúng theo cách này, chúng sẽ chết”.
